Reukvermogen

REUKVERMOGEN

Voor de geïnteresseerde volgt er hierna een uitgebreidere uitleg over de werking van ons reukvermogen en de uitwerking en bereiding van etherische oliën. Jammer genoeg is het gebruik van natuurlijke etherische olie door de opkomst van de chemische industrie grotendeels verdrongen door goedkopere synthetische produkten. Hoewel deze ook zeer aangenaam ruiken, missen ze toch de volheid en de rijkdom die de natuurlijke produkten kenmerkt. Langzamerhand ziet men de belangstelling voor de natuurlijke produkten in de westerse wereld weer toenemen. Als iemand een geur waarneemt kan hij in een fractie van een seconde bepalen of het de geur van een bekende of familielid is, of dat de geur wellicht een waarschuwing voor gevaar is (gas bijvoorbeeld, vergelijk het bekende spreekwoord : ‘onraad ruiken’). Om dit goed te begrijpen is een vergelijking met de muziek te maken; als men de schoonheid van een symfonie wil ervaren, volstaat het niet om stuk voor stuk naar de afzonderlijke partijen en instrumenten te luisteren, maar moet men het stuk in zijn totaliteit beluisteren zodat men de harmonie van de samenstellende stemmen kan horen.
Net zoiets geldt voor de geur van parfums en etherische oliën (ook ‘pure’ etherische oliën zijn mengsels van vele, soms honderden, componenten).
Het reukorgaan zetelt in onze neus en bevindt zich in het bovenste gedeelte hiervan. De ingeademde lucht kan hier langs het reukepitheel stromen waarin zich de reukcellen bevinden. Deze cellen dragen een z.g.n. reukhaartje dat aan de ene kant een verbinding heeft met de reukzenuw (nervus olfactorius) welke op zijn beurt weer in verbinding staat met een orgaan (de z.g.n. Geurknobbel) gelegen onder aan de hersenen (aan de onderzijde van de frontale cortex) welke de signalen op zijn beurt naar het dieper in de hersenen gelegen reukcentrum doorgeeft. Dit staat op zijn beurt weer in kontakt met het limbische zenuwstelsel (het gedeelte van het centrale zenuwstelsel dat zich onder andere met emoties bezighoudt) en de thalumus (reflexcentrum, groep hersencellen welke belangrijk zijn bij de spiercontrole en gevoelswaarneming). Aan het andere eind van deze geurhaartjes, waarvan er zich vele duizenden in onze neus bevinden, bevinden zich de eigenlijke receptoren die de geurmoleculen ‘vangen’ en identificeren. Deze receptoren zijn enigszins gespecialiseerd in het soort geur waarop ze reageren. Als een receptor een molecuul herkent geeft deze een signaal af. De receptorcellen zijn gerangschikt in een bepaald patroon en aan de hand van het aantal reagerende receptorcellen en de intensiteit waarmee ze hun signaal af geven, tezamen met het ruimtelijke patroon van dit signaal wordt de geurstof geïdentificeerd en geclassificeerd.
Dit laatste proces speelt zich in de geurknobbel af. Van hieruit worden er vele nieuwe signalen naar andere gebieden van de hersenen gestuurd. Hier wordt de informatie geanalyseerd en in verband gebracht met de rest van onze waarnemingen. Het uiteindelijke resultaat van deze reeks van gebeurtenissen geeft tenslotte een voor ieder persoon unieke ‘gestalt’ of geursensatie.
Voor de een zal de b.v. de geur van zeep positieve gevoelens en herinneringen aan zijn of haar jeugd en een lieve moeder oproepen, de ander associeert dezelfde geur met het schoonmaak corvee na een schoolstraf of andere negatieve ervaring. De meeste mensen reageren echter vergelijkbaar op dezelfde geuren en dit opent een weg voor de therapeutische toepassing van geurstoffen. Het gedeelte in de hersenen dat zich met de herkenning van geuren bezighoudt is één van de oudste delen van ons zenuwstelsel.
Ver voordat het gehoor en gezichtsvermogen zich ontwikkeld hadden, beschikten de eerste diersoorten reeds over een reukzin.
Ook heden ten dage is bij de meeste zoogdieren het reukvermogen het best ontwikkelde zintuig. Vooral bij de bepaling voor het juiste moment voor de voortplanting en de prikkeling tot sexueel verkeer speelt de geur een grote rol.
Zo kunnen mannetjes olifanten in Afrika een tot paren bereidt vrouwtje tot op vele tientallen kilometers afstand ruiken en opsporen.
Ook bij de jacht zien we dat geur een overheersende rol speelt, roofdieren kunnen feilloos de geur van hun prooi over grote afstanden herkennen.
Het gebruik van honden bij de jacht en ander speurwerk waarbij soms zelfs een paar dagen oud geurspoor feilloos gevolgd kan worden zijn natuurlijk alom bekend. Maar ook andersom kunnen de meeste prooidieren (waar de mens ook toe behoort, als het even tegenzit) hun belagers meestal van verre ruiken. De betekenis van bepaalde lokstoffen, de z.g.n. sexhormonen of feromonen, die door veel dieren worden afgescheiden, wordt de laatste jaren steeds duidelijker en ook hier kan men zien welk een geweldig gevoelig zintuig de reuk is. Van vele tientallen kilometers in de omtrek komen b.v. schadelijke insekten af op door de mens verspreide geurstoffen en vliegen
regelrecht in de val. Het gaat hierbij om zeer kleine hoeveelheden van deze geurstoffen die een onweerstaanbare aantrekkingskracht op de mannelijke of vrouwelijke dieren uitoefenen. Ook bij zoogdieren en de mens spelen deze stoffen een grote rol. Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt b.v. dat de vruchtbaarheid van de vrouw in sterke mate afhangt van de geursignalen die ze van haar partner opvangt tijdens het liefdesspel.
Bij verdenking van ontrouw van de zijde van de man vermindert de vruchtbaarheid van de vrouw. Zo wordt er vanouds in dure parfums en magische elixers gebruik gemaakt van geslachtsklieren van b.v. de muskusrat en andere dieren. De originele musk is afkomstig van een klier van het muskushert welke in Tibet en Nepal voorkomt (helaas zo goed als uitgestorven).

Ook bij het zoeken naar voedsel en water speelt het reukvermogen een belangrijke rol, alsmede bij de afbakening van het territorium en bij de herkenning van familie en groepsgenoten.
Dat sommige kruiden een geneeskrachtige uitwerking hebben is al sinds eeuwen bekend, minder bekend is het dat een groot deel van de moderne geneesmiddelen ook van plantaardige oorsprong is (denk b.v. aan : penicilline, digitalis, aspirine, kinine etc.).
Dat de uitwerking van sommige plantaardige stoffen zeer sterk kan zijn kan men waarnemen bij b.v. mescaline en aanverwante stoffen (hallucinogenen) als L.S.D. Hiervan zijn vaak slechts enkele micro grammen (duizendsten gedeeltes van een gram) voldoende om een persoon soms uren onder invloed te laten zijn. Bekend is het gebruik van hallucinogene stoffen bij rituele dansen en rites in zuid Amerika en Afrika. (Carlos Castaneda)
De essentiële oliën zijn meestal zeer vluchtig (anders zouden we ze niet kunnen ruiken) en helder of licht van kleur. Om verdamping te voorkomen moet U het flesje daarom altijd weer stevig dicht draaien na gebruik.
Omdat ze zo geconcentreerd zijn worden de etherische oliën voor gebruik als massage olie of parfum het best verdund met een plantaardige basis olie, zodat er geen huidirritaties op kunnen treden. Vaak komt de geur ook beter tot zijn recht bij een verdunning met een geschikte basis olie. Een geschikte olie hiervoor is b.v. Jojoba olie welke van zichzelf ook een goede uitwerking heeft op de huid.

Gebieden in de hersenen welke actief zijn bij het waarnemen van geuren.

Klanten login